Jeziora
Jezioro – naturalny śródlądowy zbiornik wodny, którego występowanie uwarunkowane jest istnieniem zagłębienia (misy jeziornej), w którym mogą gromadzić się wody powierzchniowe, oraz zasilaniem przewyższającym straty wody wskutek parowania lub odpływu. Większość jezior występuje na obszarach zajmowanych niegdyś przez lodowiec. Woda z topniejącego lodowca wypełniała doliny i tworzyła jeziora. Powstanie mis jeziornych wiąże się przede wszystkim z procesami geologicznymi. Zasilanie należy natomiast przede wszystkim od warunków klimatycznych. Jezioro różni się od stawu występowaniem strefy afotycznej – światło nie dociera do dna uniemożliwiając tam rozwój roślinności.
Rodzaje jezior ze względu na pochodzenie:
meteorytowe (kosmiczne) – powstałe wskutek uderzeń meteorytów, np. Pingualuit w Quebecu w Kanadzie
tektoniczne (ryftowe) – wypełniają zagłębienia pochodzenia tektonicznego. Ich misy stanowią zapadnięte części skorupy ziemskiej w formie rowów lub rozległych zapadlisk, np. w rowie: Bajkał, Tanganika, Martwe, Malawi (Niasa); w płaskim zagłębieniu: Wiktorii, Ładoga, Górne
reliktowe – stanowią część dawnego morza, np. Kaspijskie, Aralskie, Ilmen
polodowcowe – wypełniają zagłębienia pozostawione przez lodowce
rynnowe – w rynnach polodowcowych. Wąskie, długie, o stromych brzegach, głębokie, np. Gopło, Jeziorak, Hańcza
morenowe – w zagłębieniach wśród wałów morenowych, np. Śniardwy, Mamry, charakteryzują się dużą powierzchnią, stosunkowo małą głębokością i urozmaiconą linią brzegową
wytopiskowe (oczka) – z wytopienia bryły martwego lodu np. Sasek Mały
cyrkowe – w cyrkach (kotłach) lodowcowych, np. Czarny Staw, Morskie Oko
polodowcowe górskie (cyrkowe i morenowe):
>wulkaniczne<
kraterowe – w kraterach nieczynnych wulkanów
zaporowe – odpływy zatamowane przez potoki lawy
kalderowe – wypełniające kaldery nieczynnych wulkanów,
maary – zajmują zagłębienia w lejkowatych kraterach pozostałych po wulkanach eksplozywnych
przybrzeżne< – wskutek odcięcia zatoki przez narastającą mierzeję, Łebsko, Gardno, Resko Przymorskie
deltowe – wskutek nierównomiernej akumulacji w delcie rzeki, np. Druzno, Dąbie
wydmowe – wypełniają obniżenia między pagórkami wydmowymi
osuwiskowe – na skutek zatamowania biegu rzeki przez osuwisko np. Sareskie (Tadżykistan), Duszatyńskie (Bieszczady),
krasowe – w zagłębieniach krasowyc np. Jezioro Ochrydzkie (Półwysep Bałkański) oraz Firlej
starorzecza – wskutek odcięcia meandr rzeki np. Jeziorko Czerniakowskie w Warszawie, Druzno.
jezioro deflacyjne (eoliczne) – w wyniku wypełnienia utworzonego przez wiatr zagłębienia np.jezioro Teke (Kazachstan)
wytworzone przez ruchy masowe prowadzące do zatarasowania zagłębień terenowych przez osuwiska skalne
antropogeniczne – jeziora powstałe na skutek działalności ludzkiej
zaporowe – utworzone poprzez przegrodzenie doliny rzecznej sztuczną zaporą
organiczne- zbiorniki fitogeniczne i zoogeniczne. Pierwsze powstałe wśród torfowisk, usytuowane tam, gdzie jest ograniczony rozwój roślinności. Drugie zaś stanowią efekt działalności zwierząt, zwłaszcza bobrów, i w tym przypadku mają charakter zbiorników zaporowych. Jeziora tego typu są płytkie, małe i posiadają zabagnione brzegi (Borowiak 1993).
powstałe wskutek próby jądrowej – takim zbiornikiem jest jezioro Szagan (Kazachstan)
